ಸಾವು ಕಾಲದ ನಿಯಮ. ಅದು ಸದಾ ದಿಗ್ವಿಜಯಿ. ಅದರ ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸೋಲೊಪ್ಪುವವರೇ. ಸಹಜವಾಗಿ ಸಾವು ಬಂದು ಬದುಕನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಾವಿನ ಸೋಲಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕಿನ ಸೋಲೂ ಅಡಗಿರುತ್ತದೆ.

ಇದೇ ಕೋವಿನಲ್ಲಿ ಅರುಣಾ ಶಾನುಭಾಗರ ಪರೋಕ್ಷ ದಯಾಮರಣಕ್ಕೂ ಉಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಕುರಿತು ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಪಿಂಕಿ ವಿರಾನಿ ಅರುಣರ ಪರ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಅನರ್ಹಳೆಂದೂ ಕುಟುಂಬದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಯೊಳಗೊಬ್ಬಳೆಂಬಂತೆ ಸತತ 38 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಆರೈಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವ ಕೆಇಎಂ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಆ ಅಧಿಕಾರವಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಸದ್ಯ ಕೆಇಎಂ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಅರುಣಾ ಶಾನುಭಾಗರಿಗೆ ದಯಾಮರಣ ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದೆ. ಮುಂದೆಂದಾದರೂ ಕೆಇಎಂ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯವರು ಅರುಣಾ ಶಾನುಭಾಗರಿಗೆ ದಯಾಮರಣ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಬದಲಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅವರು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಮುಂದುವರೆಯಬಹುದೆಂದೂ ಹೇಳಿದೆ.

ಇದೇನೂ ನಮಗೆ ನೂತನ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲ. ನೀವೇ ಯೋಚಿಸಿ. ಇಂದು ಸರ್ಕಾರಿಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ರೋಗದ ಉಲ್ಬಣಾವಸ್ಥೆ ಒಂದು ಹಂತ ಮೀರಿದಂತೆ, ಜೀವದ ಆಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ವೈದ್ಯರೇ ಕೈಯೆತ್ತಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮಾಡುವುದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಎಷ್ಟು ದಿನ ಇದ್ದರೆ ಅಷ್ಟು ದಿನ ಇರಲಿ. ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾಣ ಹೋಗಲಿ. ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಎಂದು ಸಾಗ ಹಾಕುವುದಿಲ್ಲವೆ? ಇದನ್ನು ಎಷ್ಟು ಜನ ಒಪ್ಪಿ ನಡೆದಿಲ್ಲ? ಇನ್ನು ಜೀವ ಶವದ ನಡುವಿನ ಹೊಯ್ದಾಟದ ಕ್ಷಣವನ್ನು ಸ್ಥಂಬೀಭೂತಗೊಳಿಸಿ ದೇಹವನ್ನು ಯಂತ್ರಪ್ರತ್ಯಯಗೊಳಿಸಿ ಸಾವನ್ನು ಮುಂದೂಡುವುದೂ, ಒಂದು ಹಂತದ ನಂತರ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಈ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ವಿಚ್ ಆಫ್ ಮಾಡಿಬಿಡುವುದೂ ನಡೆದಿಲ್ಲವೆ? ಯತ್ಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ನಡೆದಿದೆ. ಇದೇ ಪರೋಕ್ಷ ದಯಾಮರಣ. ಕೆಲವೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇದರ ಅಮಲಿಗೆ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಈ ರೀತಿಯ ದಯಾಮರಣವೂ ಅನಿರ್ಭಂಧಿತವಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವ ಮೊದಲು ರೋಗಿ ಅಥವಾ ರೋಗಿಯ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ಹೈಕೋರ್ಟ್ರ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಒಬ್ಬ ತಜ್ಞ ವೈದ್ಯ, ಮನೋರೋಗತಜ್ಞ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ನರರೋಗತಜ್ಞರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ವೈದ್ಯಕೀಯ ತಂಡ ರೋಗಿಯನ್ನು ಕೂಲಂಕುಷವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ರೋಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ಆಸೆಯಿಲ್ಲದೆ ಪರೋಕ್ಷ ದಯಾಮರಣಕ್ಕೆ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿದರೆ, ಸಂಬಂಧಿತ ಎಲ್ಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕೇಳಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದರನ್ವಯವೇ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳತಕ್ಕದ್ದು. ದಯಾಮರಣವನ್ನು ಕಾನೂನಿನಂತೆ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಲು ಇರುವ ವಿರೋಧಕ್ಕೆ ಇರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಇದರ ದುರ್ಬಳಕೆಯ ಭಯ. ರೋಗಿಯ ಆಸ್ತಿಗೋ, ಹಣವ್ಯಯವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ದುರದ್ದೇಶದಿಂದಲೋ ಇದನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಬಹುದು ಎಂದು. ಈಗ ಪ್ರತಿ ಪ್ರಕರಣವೂ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವಿಮರ್ಶೆಗೊಳಪಡುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನೂ ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ನೂತನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಶುರುವಿನಲ್ಲಿ ದೋಷಪೂರಿತವಾಗಿರುವುದೂ ದಿಟ. ಕಾಲದೊಂದಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೀಕರಣಗೊಂಡ ಹಾಗೇ ಅದೂ ಪಕ್ವಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಇಂಥ ಕೊಲೆಗಳನ್ನು ಈ ನೂತನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಪದ್ಭರಿತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಹಣವಿಲ್ಲದ ಏಕೈಕ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಾಯಬಾರದು. ಅದಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಗಟ್ಟಿಗೊಳ್ಳಬೇಕು. ನಿಯೋಲಿಬೆರಲ್ ಪಾಠ ಹೇಳುವ ಇದೇ ಅಮೆರಿಕಾ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭರವಸೆ ಯೋಜನೆಗಳಡಿ ಆರೋಗ್ಯ ಶ್ರೀಸಾಮಾನ್ಯನಿಗೂ ತಲುಪಿದೆ. ಅದನ್ನು ನಾವೂ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ. ಅದು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಪರಿಹಾರ. ಹೀಗೆ ಪರೋಕ್ಷ ದಯಾಮರಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ಎಷ್ಟೋ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಮುಗುಟ್ಟು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆರ್ಥಿಕ  ಮುಗುಟ್ಟಿನ ಏಕೈಕ ಕಾರಣದಿಂದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಯಬಾರದು. ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ಅಶಕ್ತರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವೇ ತಂದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಇವರ ಆರೈಕೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳೂ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಯೋಚಿಸಬೇಕಿದೆ. ಆಗ ಮಾತ್ರವೇ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತದೆ.

ಮತ್ತೊಂದು ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಎದುರು ಮಾನವನ ಮತ್ತು ಆತನ ನಾಗರೀಕತೆಯ ಕುಬ್ಜತೆಯನ್ನು ವಿನಮ್ರವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿರುವ ತೀರ್ಪು. ಜೀವ ಶವದ ನಡುವಿನ ಹೋಯ್ದಾಟದ ಕ್ಷಣವನ್ನು ಸ್ಥಂಭೀಭೂತಗೊಳಿಸಿ, ಜೀವಕ್ಕೆ ಯಂತ್ರಪ್ರತ್ಯಯವನ್ನು ಹುಡುಕುವ, ಸಾವೆಂಬ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವ ಆಧುನಿಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಗರ್ವ, ಭ್ರಮೆಗಳ ಅರ್ಥ ಹೀನತೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿರುವ ತೀರ್ಪು. ನಮ್ಮ ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಜೀವನದ ಭ್ರಮೆಯನ್ನು ಲಂಬಿಸುತ್ತಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನಲ್ಲ. ಅರುಣಾ ಶಾನುಭಾಗರ ವಿಷಯದಲ್ಲಾಗಿರುವುದೂ ಇದೇ ಅಲ್ಲವೆ?