ಸಂಡೂರು ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಒಂದು ತಾಲೂಕಷ್ಟೆ. ಆದರೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಸ್ಥಾನ. ಬೆಂಗಾಡು ಬಳ್ಳಾರಿಯ ನಟ್ಟ ನಡುವೆ ಅರೆ ಮಲೆನಾಡಿನ ಪರಿಸರದ ಸಂಡೂರು ಗಿರಿ ಕಂದರಗಳ ನಡುವಿನ ಒಂದು ಕಣಿವೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು 18ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದಲೂ ಘೋರ್ಪಡೆ ವಂಶಸ್ಥರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. 1947ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಂತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದಾಗ ಎಂ.ವೈ. ಘೋರ್ಪಡೆಯವರ ತಾತ ಮುಮ್ಮುಡಿ ವೆಂಕಟರಾವ್ ಘೋರ್ಪಡೆಯವರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವತ್ತಿಗೆ ಆ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಜನ ಸಂಖ್ಯೆ 15000 ಮತ್ತು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 433 ಚದರ ಕಿಮೀ.ಗಳು ಅಷ್ಟೆ. ಈ ಪುಟ್ಟ ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಭಾರತದೊಳಕ್ಕೆ ವಿಲೀನ ಮಾಡಲೊಪ್ಪದ ಘೋರ್ಪಡೆಗಳು ಅಂದು ಈ ರೀತಿ ಮೊಂಡು ಹಿಡಿದು ಕೂತಿದ್ದ ಜುನಾಘಢ ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದಿನೊಡನೆ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪಟೇಲರ ಮಧ್ಯಸ್ತಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ 1949 ಏಪ್ರಿಲ್ 1ರಂದು ಸಂಡೂರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಯಿತು. ನಂತರ ಘೋರ್ಪಡೆಗಳದ್ದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗೆ ಅಚ್ಚಳಿಯದ ನಿಷ್ಠೆ. ಸದರಿ ಎಂ.ವೈ.ಘೋರ್ಪಡೆ ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿ ಬಂದವರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು. 70ರ ದಶಕದ ಕಡೆಯವರೆಗೂ ಬಳ್ಳಾರಿ ರಾಜಕಾರಣ ಸಂಪೂರ್ಣ ಘೋರ್ಪಡೆಗಳ ಬಿಗಿಮುಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಘೋರ್ಪಡೆಯವರ ವಿರುದ್ಧ ಸೆಣಸಿ ಗೆಲ್ಲುವನೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಯಾರಿಗೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಈಗ ಮತ್ತೆ ಚಕ್ರ ಉರುಳಿದೆ. ರೆಡ್ಡಿಯ ಅವಸಾನವಾಗಿದೆ. ಮುಂಡ್ಲೂರು ಮತ್ತು ರೆಡ್ಡಿಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ರಾಜಕೀಯ ಆಯ್ಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನ ಯೋಚಿಸುವಂತಾಗಿರುವಾಗ ಒಂದೇ ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಈರ್ವರು ಮುತ್ಸದ್ಧಿಗಳಾದ ಎಂ.ಪಿ.ಪ್ರಕಾಶ್ ಮತ್ತು ಎಂ.ವೈ. ಘೋರ್ಪಡೆಯವರು ತೀರಿಹೋಗಿರುವುದು ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ನಿಜಕ್ಕೂ ಅನಾಥವಾಗಿಸಿದೆ. ಇಂದು ಅವರು ಬದುಕಿದ್ದಿದ್ದರೂ ಆರೋಗ್ಯದ ದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಅವರು ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಿರಲರರೆಂಬುದು ನಿಜವಾದರೂ ಒಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರತೀಕಗಳಾಗಿ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಇದ್ದರು. ಈಗ ಆ ಪ್ರತೀಕಗಳೂ ಇಲ್ಲ. ರಾಜಕೀಯ ನಿರ್ವಾತವೊಂದು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ತುಂಬಲರ್ಹರೇ ಇಲ್ಲದ ಆಯ್ಕೆ ಪಟ್ಟಿ ಮತದಾರರ ಮುಂದಿದೆ.

ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ಘೋರ್ಪಡೆ. 


ಅದೇನೋ ಮೊದಲಿಂದಲೂ ಘೋರ್ಪಡೆಗಳು ನಡೆಸಿದ್ದು ಶುದ್ಧ ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ. ಎಂ.ವೈ. ಘೋರ್ಪಡೆಯವರೂ ಇದನ್ನೇ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಒಂದು ಟನ್ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿಗೆ ಚೈನಾ ಬೂಂ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಘರಿಷ್ಠ 8 ಸಾವಿರ ತಲುಪಿತ್ತಾದರೂ ಒಂದು ಟನ್ ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಅದಿರಿಗೆ 55 ಸಾವಿರವಿದೆ. ಆದರೆ ಒಂದು ಟನ್ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಘರಿಷ್ಠ 500 ಖರ್ಚಾದರೆ ಒಂದು ಟನ್ ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಅದಿರನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೂ 53-54 ಸಾವಿರ ಖರ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಯಶವಂತರಾವ್ ಘೋರ್ಪಡೆಯವರಿಂದ ಒನ್ ಟೈಮ್ ಸೆಟ್ಲಮೆಂಟಾಗಿ ಒಂದು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಪಡೆದ ಹೀರೋಜಿ ಲಾಡರ ಮೊಮ್ಮಗ ಅನಿಲ್ ಲಾಡ್ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷ ಲಾಡ್ 4 ಹೆಲಿಕಪ್ಟರುಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಎಂ.ವೈ. ಘೋರ್ಪಡೆ ಕಳೆದ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ದಿವಾಳಿಯೆದ್ದು ಹೋದರು! ಹೌದು 2000ದಲ್ಲಿ ಎಸ್ಸೆಂ ಕೃಷ್ಣರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಅವರ ಸ್ಮಯೋರ್ ಕಂಪೆನಿ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚುವಂತಹ ಸಂಧಿಗ್ಧಕ್ಕೆ ಬಂದುಬಿಟ್ಟಿತು. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಘೋರ್ಪಡೆಯವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ 100 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟು ಸಾಲವಿತ್ತು. ರಿಜರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅವರನ್ನು ಹಣ ಹಿಂತಿರುಗಿಸದ ಸಾಲಗಾರರು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಗಣಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕಂಪೆನಿಯ ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಮಾರಿ ಈ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಧಿಗ್ಧದಿಂದ ಹೊರಬಂದರಾದರೂ ಅವರ ಹಿಂದಿನ ಅಭಯ ಹಸ್ತ ಈ ಎಲ್ಲ ಸಾಲಗಳನ್ನೂ ಮಾಫ್ ಮಾಡಿತ್ತು. ಕೂಡಲೇ ಸ್ಮಯೋರ್ ಕಂಪೆನಿಯಲ್ಲಿ 100 ಕೋಟಿಗಳ ಒಂದು ಆಪತ್ಕಾಲ ಫಂಡನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ತಂದೆಯಂತೆಯೇ ನಡೆದುಕೊಂಡರು. ಅಮದಿನೀಂದಲೂ ಇವರದು ಹಿತ-ಮಿತ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯೇ. ಎಂದಿಗೂ ಅಬ್ಬರಿಸಿದವರಲ್ಲ, ದೋಚಿದವರಲ್ಲ. ಇವತ್ತಿಗೂ ಲೋಕಾಯುಕ್ತ ಸಿಇಸಿ ತನಿಖೆಗಳೆಷ್ಟೇ ನಡೆದರೂ ಒಬ್ಬೇಒಬ್ಬರೂ ಕೂಡ ಘೋರ್ಪಡೆಯವರ ಸ್ಮಯೋರ್ನತ್ತ ಬೆರಳೆತ್ತಿ ತೋರಿಸಿಲ್ಲ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಬಂದ್ ಆಗಿ 3 ತಿಂಗಳಾಯಿತು. ಇವತ್ತಿಗೂ ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಮಿಕನಿಗೂ ತೊಂದರೆಯಾಗದಂತೆ ಆ 100 ಕೋಟಿಗಳ ಆಪತ್ಕಾಲ ಧನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದೆ ಸ್ಮಯೋರ್. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣರ ಸರ್ಕಾರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ಯಾವುದೇ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಇಂತಿಷ್ಟೆಂದು ಹಣ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಚಾಕೋಲೇಟ್ ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಅತಿ ಸಣ್ಣ ಗಣಿ ಹಿಡುವಳಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಸರ್ವಥಾ ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ತಡೆಯದಾದರು. ಇದೇ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಬುನಾದಿಯಾಯಿತು.